Dostęp do informacji nieudostępnionej
Na mocy ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) każdemu przysługuje prawo (z ograniczeniami – art.5.) dostępu do informacji publicznej.
Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego.
Ustawa zobowiązuje do zamieszczania określonego katalogu informacji publicznej w internetowym Biuletynie Informacji Publicznej (BIP). Dostęp do informacji jest także realizowany z pomocą: wstępu na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej, pochodzących z powszechnego wyboru; wyłożenia lub wywieszenia informacji w powszechnie dostępnym miejscu lub – opcjonalnie – poprzez terminale informacyjne (infomaty); udostępniania na wniosek zainteresowanego – dla informacji publicznej, która nie jest udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej (art.10.ust.1.).
Udostępnianie informacji na wniosek:
- Wniosek o udostępnienie informacji publicznej w trybie ustawy można złożyć w formie ustnej lub pisemnej.
- Jeśli informacja może być udostępniona niezwłocznie, w formie ustnej lub pisemnej, osoba występująca o informację nie musi składać pisemnego wniosku.
- Jeżeli informacja nie może być udostępniona niezwłocznie, obowiązuje wniosek pisemny (art.10.ust.2.).
- Informacja, o której mowa w punkcie 3., udostępniana jest na pisemny wniosek zainteresowanego „bez zbędnej zwłoki”, to znaczy nie później niż w terminie 14 dni od daty złożenia wniosku (art. 13.ust.2).
- Jeżeli z uzasadnionego powodu zachowanie tego terminu jest niemożliwe, wnioskodawca jest w ciągu 14 dni powiadamiany o powodach opóźnienia w przekazaniu informacji oraz o nowym terminie, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od daty złożenia wniosku.
- Możliwe jest skopiowanie, sporządzenie odpisu, wydrukowanie, przesłanie pocztą, pocztą elektroniczną lub przeniesienie informacji na dysk CD-ROM / DVD (w postaci plików w powszechnie używanych standardach zapisu dla komputerów PC obsługiwanych przez system operacyjny MS Windows).
- W przypadku informacji wymagających przetworzenia wnioskodawca zostanie obciążony kosztami związanymi ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji oraz koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku (art.15.ust.1). Wnioskodawca, w ciągu 14 dni od złożenia wniosku, zostanie powiadomiony o wysokości opłaty i może wówczas dokonać zmian w swoim wniosku. Jeśli w ciągu 14 dni od zawiadomienia nie dokona zmian otrzyma informację oraz zostanie obciążony kosztami.
Ograniczenia w dostępie do informacji publicznej
- Odmowa udzielenia informacji może nastąpić ze względu na jej niejawność (ochrona danych osobowych, prawo do prywatności, tajemnica państwowa, służbowa, skarbowa, statystyczna, przedsiębiorcy, i inne).
- Podstawą do odmowy udzielenia informacji przetworzonej może być brak przesłanek do uznania, że przetworzenie informacji w zakresie wskazanym we wniosku jest szczególnie istotne dla interesu publicznego. Obowiązek rozważenia tej przesłanki spoczywa na instytucji rozpatrującej wniosek.
- Odmowa następuje w formie decyzji administracyjnej. Odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni (art.16.ust.2.pkt.1).
- W przypadku niektórych rodzajów informacji publicznych, np. dotyczących zasobu geodezyjnego, informacji o środowisku i innych, ustawa o dostępie do informacji publicznej nie ma zastosowania (art.1.ust.2.). Obowiązują wówczas inne zasady rozpatrywania wniosków oraz ewentualnej odpłatności. W przypadku złożenia wniosku z powołaniem się na ustawę o dostępie do informacji publicznej w sprawie niepodlegającej przepisom tej ustawy, zainteresowany zostanie powiadomiony o właściwym sposobie załatwienia sprawy.
Odpowiedzialność karna
Ustawa (art.23) przewiduje grzywnę, karę ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku, dla tego kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie udostępnia informacji publicznej.